Sohbet Adabı

Sohbet Etme Becerisi Nasıl Geliştirilir?

İNSANLARLA sohbet etmeyi genellikle kolay mı bulursunuz? Birçok insanda, bir sohbete başlama kanaati bile tedirginlik yaratır; bilhassa de tarifedıkları birisi ile olacaksa. Bu şahıslar çekingen bir yapıda olabilir. ‘Neden söz etmeliyim? Sohbeti nasıl başlatabilirim? Nasıl sürdürebilirim?’ gibi tasaları olur. Kendine itimat duyan ve dışadönük insanlar ise sohbete hâkim olma eğilimi gösterirler. Onların aşması lüzumlu olan güçlük diğerlarını hususşturmayı ve söylenenleri dinlemeyi öğrenmek olabilir. O halde, ister çekingen, ister dışadönük olalım, hepimizin sohbet sanatında ilerlemeye devam etmemiz gerekir.

İşe Evden Başlayın

Sohbet becerinizi geliştirmeye namacıyla evde başlamayasınız? Yapıcı sohbetlerin ailenin mutluluğuna büyük katkısı olabilir. Böyle bir sohbet amacıyla ilk başta bireylerin birbirine karşılıklı derin bir ilgi duyması gerekir. Karşımızdaki şahıs ile ilgileniyorsak, onunla etkileşim kurarız ve o bir şey söylemek istediğinde dinleriz. Başka mühim bir faktör de söylemeye değer bir şeylere sahip olmaktır. Mukaddes Kitabı bireysel olarak okumak ve incelemek üzere derli toplu bir programımız var ise, insanlarla paylaşabileceğimiz çok şey olacak. Kutsal Yazıları Her Gün Araştırmak kitapçığındaki bulgular yerinde kullanılarak da sohbetler başlatılabilir. Belki o gün tarla hizmetinde hoş bir deneyimimiz oldu. Belki de bilgilendirici ya da komik bir şey okuduk. Bunları ailece oluşturulan sıhhatli sohbetlerde paylaşma alışkanlığı edinmeliyiz. Bu, aile çevremiz dışındaki insanlarla da sohbet etmemize yardım edecek.

Tanıdık Olmayan Biriyle Sohbet

Birçok insan tarifedığı birisi ile sohbete başlamakta tereddüt eder. Fakat, Yehova’nın Şahitleri, Allah’ya ve komşularına duydukları sevgiden ötürü, Mukaddes Kitap hakikatlerini diğerlarıyla paylaşmak amacıyla sohbet etmeyi öğrenmek üzere samimilikle çaba harcarlar. Bu alanda gelişmenize neler yardım edebilir? Filipililer ’te değerli bir ilke belirtilir. Orada, ‘yalnız kendi işlerimize değil, diğerlarının işlerine de’ şahsi ilgi göstermeye teşvik ediliyoruz. Şöyle düşünün: Bir insanla daha evvelce hiç karşılaşmamışsanız, o sizi bir yabancı olarak görür. Onu nasıl rahatlatabilirsiniz? Sıcak bir gülümseme ve dostça bir selam buna yardımcı olabilir. Tabii, göz önüne alınması lüzumlu olan diğer şeyler de var. Onun düşüncelerini bölmüş olabilirsiniz. Eğer onun zihninde ne olduğuyla ilgilenmeksizin kendi zihninizdekiler ile alakalı sohbet etmeye çalışırsanız, olumlu karşılık verecek mi? İsa Samiriye’deki kuyunun başında bir kadınla karşılaştığında ne yaptı? Kisminin aklında kuyudan su çekmek vardı. İsa sohbeti bu husus üzerinde başlattı ve çok geçmeden ruhi hususlardaki canlı bir müzakereye dönüştürdü. Dikkatle gözlemlerseniz, insanların aklından geçenleri siz de fark edebilirsiniz. Birey mutlu mu yoksa üzgün mü görünüyor? Yaşlı, belki de hasta biri mi? Evde çocuklar olduğuna dair açıklanan var mı? Maddi hali iyi mi, yoksa geçim mücadelesi ortamında mi görünüyor? Evinin dekorasyonu ya da kendinin üzerindeki takılar dinsel inancı ile alakalı bir düşünce sağlıyor mu? Karşılaştığınızda ilk sözlerinizi bunları hesaba katarak söylerseniz şahıs sizi kendisiyle ortak ilgi alanları olan birisi olarak görebilir. Ev sahibiyle yüz yüze görüşemiyor, belki kapının arkasından yalnızca sesini duyuyorsanız, bundan nasıl bir netice çıkarabilirsiniz? Birey korkuyor olabilir. Bu ipucundan yararlanıp kapı arkasından bir sohbet başlatabilir misiniz? Bazı yerlerde bireyi sohbete çekmek kendinizden söz etmekle olası olabilir; geçmişinizi, namacıyla kapısına geldiğinizi, namacıyla Allah’ya inandığınızı, Mukaddes Kitabı araştırmaya namacıyla başladığınızı ve Mukaddes Kitabın size nasıl yardımcı olduğunu söyleyebilirsiniz. Elbette, bunun sağduyuyla ve amacı akılda tutarak yapılması gerekir. Sonuçta şahıs kendisiyle ve meselelere bakış açısı ile alakalı bir şeyler söylemek isteyebilir.
Bazı kültürlerde yabancılara hususkseverlik göstermek âdettir. İnsanlar sizi rahatlıkla içeri çağrı edebilirler. Oturduktan sonra, nezaketle evdekilerin hatırını sorar ve cevabı samimilikle dinlerseniz, ev sahibi de sizin söyleyeceklerinizi aynı ilgiyle dinleyebilir. Bazı toplumlarda ziyaretçilerle daha yakından ilgilenilir; bu amaçla de hal hatır sorma işi gerektiğince uzun sürebilir. Bu sırada sizinle aralarında ortak noktalar bulabilirler. Bu da ruhi hususlar üstüne oluşturulan yararlı bir sohbetle neticelanabilir.
Sahanızda sizden değişik dil hususşan çok şahıs var ise ne olacak? Bu insanlarla nasıl etkileşime geçebilirsiniz? Bu dillerin bazılarındaki kolay selamlama sözcüklerini bile öğrenseniz, insanlar kendileri ile ilgilendiğinizi fark edecekler. Bu daha iyi etkileşimle neticelanabilir.

Sohbet Nasıl Sürdürülür?

Sohbeti sürdürebilmek amacıyla, karşınızdaki bireyin kanaatlerine ilgi duyun. Eğer istiyorsa, kendisini ifade etmeye teşvik edin. Buna iyi seçilmiş sorular yardımcı olabilir. En iyisi bakış açısını meydana koyan sorulardır, zira onlar genellikle ‘evet’ ya da ‘hayır’dan daha geniş bir cevap gerektirirler. Örneğin, yöre insanlarını ilgilendiren bir problemden söz ettikten sonra şu şekilde sorabilirsiniz: “Size göre, bu hale yol açan nedir?” ya da “Sizce çözüm nedir?” Soru sorduktan sonra karşınızdakinin cevabını ilgiyle dinleyin. Samimi ilginizi belirtecek bir söz söyleyin, başınızı sallayın ya da bir jest yapın. Sözünü kesmeyin. Söylenenler üzerinde önyargısız düşünün. “İşitmekte çabuk, söylemekte ağır” olun. Karşılık verirken söylediklerini samimilikle dinlediğinizi gösterin. Yine de, sorularınızı herkezin Yanıtlamayacağının farkında olun. Bazılarından gelebilecek tek cevap merakla bakmak ya da gülümsemek biçiminde olabilir. Başkaları ise yalnızca evet ya da hayır diyebilir. Moralinizi bozmayın. Sabırlı olun. Sohbeti zorla sürdürmeye çalışmayın. Birey dinlemeye istekliyse, Kutsal Yazılardan yapıcı kanaatleri onunla paylaşmak amacıyla fırsattan yararlanın. Zamanla şahıs sizi arkadaşı olarak görmeye başlayabilir. Belki sonra düşüncelerini sizinle daha rahat paylaşacaktır. İnsanlarla hususşurken, ileri görüşmelerinizi de göz önünde bulundurun. Eğer şahıs bir çok soru meydana atarsa, bazılarını cevaplayın, bir ya da ikisini ise ileri sohbetinize bırakın. Araştırma yapmayı, sonra da neticeleri onunla paylaşmayı önerin. Soru sormuyorsa, onu ilgilendireceğine inandığınız bir soruyla sohbeti noktalayabilirsiniz. Bir dahaki gelişinizde bunun üzerinde hususşmayı önerin. Aralık 1994 Allahsal Hizmet Programı Eki’nden, Allah Bizden Neler İstiyor? Küçük kitabıyla Gözcü Kulesi ve Uyan! Dergilerinin son sayılarından ve bildiğiniz bir dilde var ise Reasoning From the Scriptures isimli yayından bol bol düşünce alabilirsiniz.

İman Kardeşlerinizle Birlikteyken

İlk kez görüldüğü bir Yehova’nın Şahidini tarife girişiminde yer alır musunuz? Yoksa öylesine sessiz sedasız durur musunuz? Kardeşlerimize duyduğumuz sevgi bizde onları tarife talebi yaratmalı. Nasıl bir başlangıç yapabilirsiniz? Kendi isminizi söyleyip karşınızdakinin ismini sorabilirsiniz. Ona hakikati nasıl öğrendiğini sormak genellikle ilginç bir sohbetle sonuca erer ve birbirinizi daha yakından tarif etmenize yardım eder. Kendinizi iyi ifade edemeseniz de, çabanız karşınızdaki şahsa onunla ilgilendiğinizi gösterecektir ve mühim olan budur. Cemaatinizden birisi ile anlamlı bir sohbet yapmanıza hangi şeyler katkıda yer alır? Bireye ve ailesine samimi bir ilgi gösterin. İbadet ardından mı hususşuyorsunuz? Eğer öyleyse ibadette yararlı bulduğunuz kanaatleri belirtin. Bu, her ikiniz yönünden da yararlı olabilir. Gözcü Kulesi ve Uyan! Dergilerinin son sayılarında ilginizi çeken bir noktadan söz edebilirsiniz. Bu bir imtihan gibi ya da gösteriş amacıyla yapılmamalı. Bunu bilhassa beğeni aldığınız bir şeyi paylaşmak amacıyla yapın. Vaizlik Eğitim İbadetindeki bir göreviniz ile alakalı hususşabilir ve onun nasıl yapılabileceğine dair görüş alışverişinde bulunabilirsiniz. Tarla hizmetindeki tecrübelerinizi de paylaşabilirsiniz. Tabii, insanlara duyduğumuz ilgi bizi fazlası kez onlar ile alakalı, söyledikleri ve yapmış oldukları ile alakalı hususşmaya yöneltir. Esprili hususşmayı da sevebiliriz. Sözlerimiz yapıcı olacak mı? Allah’nın Sözündeki öğüdü yürekten benimser ve Allahsal sevgiyle hareket edersek, muhakkak yapıcı tarzda hususşacağız. Tarla hizmetine katılmadan evvelce hazırlık yapıyoruz. Neden dostlarımızla sohbetlerimizde paylaşmak üzere de eskiden ilginç bir şeyler düşünmeyelim? Böyle ilginç şeyler okuduğunuzda ya da duyduğunuzda diğerlarıyla paylaşmak dilediğiniz noktaları zihninizin bir köşesine yerleştirin. Bunlar vakitle birikip çoğalacak; böylece aralarından seçim yapabileceksiniz. Bunu gerçekleştirmeyle günlük yaşamın sıradan etkinlikleri dışında, değişik hususlardan söz etme olanağı bulacaksınız. Fakat her şeyden mühimsi, hususşma tarzınız Allah’nın Sözünün sizin amacıyla ne kadar mühim olduğunu göstersin!